ARABEL

Belgische Arachnologische Vereniging

Foto van de maand april 2018

10/04/2018 | Foto van de maand

Vrouwtje van de muurzesoog (Segestria bavarica) Foto Jan Bosselaers

Diagnoses ‘Spinnenbeten’ bijna altijd fout

09/03/2018 | Nieuws

In de nieuwsbrief van de Belgische Arachnologische Vereniging Arabel verscheen een artikel met een overzicht van wat gekend is over spinnenbeten. Daaruit blijkt dat spinnenbeten niet alleen zeer zeldzaam zijn maar ook zelden gevaarlijk. Het aantal voor de mens gevaarlijke spinnensoorten is wereldwijd zeer beperkt en haalt niet eens een dozijn.

Zeer merkwaardig is de vaststelling dat het overgrote deel van huidaandoeningen die een diagnose ‘spinnenbeet’ meekrijgen, een andere oorzaak hebben. Die is onder andere gebaseerd op levenslange ervaring van een toxicoloog in een groot ziekenhuis in Kaapstad. Foute diagnoses varieerden van steken van andere dieren, irritatie door planten, besmettingen met streptokokken en stafylokokken, gordelroos, huidaandoeningen als gevolg van diabetes of syfilis tot en met melanomen en carcinomen.

Bron:

  1. Jocqué 2018. Zin en onzin omtrent spinnenbeten. Nieuwsbrief van de Belgische Arachnologische Vereniging 32: 88-91.

Foto van de maand (Maart 2018)

09/03/2018 | Foto van de maand

Langtandje (Tapinopa longidens) op struikheide Foto: Jan Bosselaers

Foto van de maand – Februari 2018

31/01/2018 | Foto van de maand

Zebraspin (Salticus scenicus)  Foto Arnaud Henrard

Kleuter vindt nieuwe spin voor Wallonië

14/01/2018 | Nieuws

Een leerling van de Kleuterklas in Louvain-la-Neuve brengt een interessante spin mee

Tijdens de uitleg over spinnen door Arnaud Henrard aan de Ecole des Bruyères in Louvain La Neuve, kwam een kleuter naar voren met een spin die hij thuis had gevonden. Het bleek een exemplaar te zijn van Zoropsis spinimana (Valse Wolfsspin), een spin die al van verschillende plaatsen in Vlaanderen en Brussel bekend was, maar die nog niet in Wallonië was waargenomen.

Zoropsis spinimana, eerste waarneming in Wallonië. Foto A. Henrard

Wat met spinnenbeten?

03/01/2018 | FAQ

Spinnen beschikken over gif met als belangrijkste functie het verdoven van hun prooien. Ze behoren daarom tot één van de meest nuttige diergroepen voor de mens. Dat mensen door spinnen worden gebeten gebeurt maar zeer zelden. Weinige spinnen hebben immers gifklauwen die de huid kunnen doorboren en de meeste hebben zelfs geen neiging tot bijten. Beten zijn dus zeer zeldzaam en als het gebeurt is het een verdedigingsreactie. Die beten zijn soms pijnlijk en in zeer zeldzame gevallen gevaarlijk, maar niet in België.

Omdat spinnenbeten zo zeldzaam zijn krijgen ze dikwijls overdreven veel aandacht in de media. Gevallen van steken door wespen, bijen of muggen zijn minstens even riskant of pijnlijk maar worden zelden vermeld omdat die zo frequent zijn en misschien ook omdat ze minder tot de verbeelding spreken.

Er zijn op planetair niveau nu (januari 2018) meer dan 47 000 spinnensoorten gekend en er zijn er naar schatting een 500 die een pijnlijke beet kunnen geven. Daarvan zijn er slechts een dozijn echt gevaarlijk. In de warmere streken van de wereld vinden we een aantal soorten die zeker met voorzichtigheid moeten benaderd worden: onder andere de Weduwen (Latrodectus spp.), bepaalde Kamspinnen hier beter bekend als ‘bananenspinnen’ (Phoneutria spp.), Vioolspinnen (Loxosceles spp.), en de Australische trechterspinnen (Atrax spp.). In België zijn zeer weinig gevallen van problematische beten bekend.

De weinige inheemse soorten waarvan een pijnlijke beet voor ons land is gedocumenteerd zijn de Waterspin (Argyroneta aquatica), de Roodwitte Celspin (Dysdera crocata) en de grotere soorten van de Spoorspinnen (Cheiracanthium spp.). Vanwege de grootte en de inclinatie van de gifklauwen kunnen deze spinnen de huid doorboren. Deze spinnen dienen met voorzichtigheid behandeld te worden net zoals men dat doet met bijen en wespen.

Lees meer over spinnenbeten en de vele foute diagnoses in de nieuwsbrief 32 (3) van 2017.

RJ

 

Spinnenbeten ARABEL 32(3) 2017 88-91

Komen spinnen binnen in de herfst?

03/01/2018 | FAQ

Bij het begin van de herfst steken de rare spinnenverhalen de kop op meestal onder de vorm van ‘een uitzonderlijk spinnenjaar’; ‘spinnen komen binnen op de vlucht voor de kou’, ‘spinnen zijn uitzonderlijk groot dit jaar’ enz.

Het heeft te maken met het feit dat rond deze tijd de mannetjes van de huisspinnen (vooral die van de gewone huisspin, Eratigena atrica) rondlopen en die komen niet binnen, die zaten er al. Dat duurt zo’n zes weken en dan is het gedaan want die mannetjes sterven nadat ze gepaard hebben. Ze zijn wel indrukwekkend vanwege hun lange poten maar bijten doen ze niet!

Tuinspinnen komen in principe niet binnen tenzij ze verdwalen. De huisomgeving is voor de meeste spinnen een ramp vanwege te droog en het tekort aan voedsel. In de jaren dat er veel kruisspinnen zijn, (ook al zo’n brave spin!) zoeken ze soms al eens een rare plek om een web te maken. Dat kan al eens in de veranda, de serre of zelfs in huis zijn. (zie ook ‘kruisspin’)

In alle geval is de herfst voor arachnologen een geweldige tijd.

RJ

Eratigena atrica (C.L. Koch, 1843) – mannetje Gewone Huisspin © BV

Komen Zwarte Weduwen in ons land voor?

03/01/2018 | FAQ

Komen Zwarte Weduwen in ons land voor?

Zwarte Weduwen (Latrodectus spp.) komen van nature niet in ons land voor. Spinnen die daar regelmatig mee verward worden behoren bijna altijd tot de Steatoda’s. Dat is een groep van soorten uit dezelfde familie (Theridiidae of Kogelspinnen) als de Zwarte Weduwen. Af en toe wordt er van die laatste wel eens één per ongeluk ingevoerd. ARABEL heeft een degelijk netwerk en zo’n geval ontsnapt meestal niet aan onze aandacht.

De soort die regelmatig voor een Weduwe wordt gehouden is de Grote Steatoda (Steatoda grossa). Zij heeft echter geen rode tekening op het achterlijf. Van die soort zijn geen gevallen met beten gekend en voor zover we weten is ze niet gevaarlijk. De diertjes zijn ook helemaal niet agressief en tenzij je er één vastneemt of tussen je kleren krijgt, zal ze ook niet bijten.

Van Frankrijk is één geval bekend van een beet van de Huissteatoda (Steatoda triangulosa) met een patiënt bij wie de milde symptomen na 24 u. verdwenen zonder behandeling.

De Steatoda die het meest aan een Zwarte Weduwe doet denken is zonder twijfel Steatoda paykulliana (Oranjerand Steatoda) die haar Nederlandse naam dankt aan de oranjerode rand aan de voorkant van het achterlijf. Deze spin wordt echter niet in de België of Nederland gevonden.

RJ

 

Volwassen vrouwtje van een Australische zwarte weduwe (Latrodectus hasselti). Foto © Aart Noordam
Steatoda triangulosa (Walckenaer, 1802 ) – Huissteatoda © PV

 

Oranjerand Steatoda (Steatoda paykulliana) uit Zuid-Frankrijk foto Pierre Gros

Zie ook

http://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/False+Widow+Spiders

Spinnenbeten

RJ

Grote Trilspin, Pholcus phalangioides (Fuesslin, 1775)

31/12/2017 | Foto van de maand

Grote Trilspin, Pholcus phalangioides (Fuesslin, 1775)

Grote Trilspin met Grote Kaardespin (Amaurobius ferox) als prooi (Foto Arnaud Henrard).

Kruisspin

28/12/2017 | FAQ

Wat gebeurt er met kruisspinnen in de herfst?

 

 

De kruisspin (Araneus diadematus) heeft een zeer goed afgelijnde levenscyclus. In de herfst leggen de wijfjes eitjes en gaan dan dood. In mei komen de jonge spinnetjes uit en aan het einde van de zomer, begin herfst zijn de mannetjes volwassen en is het paartijd. Kruisspinnen zijn er dus het hele zomerhalfjaar maar ze vallen maar op tegen het einde van de cyclus als ze volwassen zijn en een behoorlijke afmeting hebben.

Er staat trouwens al heel wat informatie over de kruisspin op de website van “ikhebeenvraag“.

Maar er zijn natuurlijk nog andere wielwebspinnen die in het oog vallen, zoals de venstersectorspin (Zygiella x-notata). Haar web is gemakkelijk te herkennen aan de ontbrekende sector met een centrale draad naar de schuilhoek van de spin. Dit zijn typische vensterspinnen die een heel eind de (zachte) winter in kunnen maar toch ook het loodje leggen in de lente van het daaropvolgende jaar.

Araneus diadematus (Clerck, 1757 ) – Kruisspin © JoV
Zygiella x-notata (Clerck, 1757 ) – Venstersectorspin © RL
>